تعریف
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (Preventive Maintenance) نوعی از تعمیرات است که به شکل منظم بر روی قطعه ای از تجهیزات صورت می گیرد تا احتمال از کار افتادن آن را کاهش دهد. این نوع از تعمیرات زمانی که تجهیزات هنوز در حال کار کردن هستند صورت می گیرند تا مبادا به شکل غیر منتظره از کار نیفتد. این استراتژی تعمیر و نگهداری از لحاظ پیچیدگی چیزی بین سیستم تعمیر و نگهداری واکنشی / اضطراری (که پس از وقوع خرابی صورت می گیرد) و نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه است.
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه را می توان بر مبنای زمان یا نوع استفاده برنامه ریزی کرد. در ادامه نگاهی به نمونه های مختلف این نوع از تعمیرات می اندازیم :
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر زمان
در یک مثال ساده، نگهداری پیشگیرانه مبتنی بر زمان، به بازرسی منظم یک قطعه حیاتی از تجهیزات اشاره دارد که به شدت در بروز خرابی و از کارافتادگی دستگاه مؤثر است.
برای نمونه، بر حسب تجربه (اندازه‌گیری های مداوم) می‌دانیم که یک قطعه مشخص، پس از گذشت 3 ماه و 10 روز خراب می‌شود و باعث از کارافتادگی خط تولید می‌شود، برای اینکه از این توقف تولید جلوگیری شود، توصیه می‌شود قطعه مورد نظر هر سه ماه یکبار تعویض شود، حتی اگر هنوز قطعه سالم باشد!
البته ذکر این نکته مهم است که برای این تعویض قطعه پیش از خرابی، توجیه اقتصادی وجود داشته باشد. به عبارتی برای مثال باید هزینه قطعه جدید به همراه هزینه کار متخصص، از هزینه توقف تولید کمتر باشد.
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر استفاده
این تعمیرات بعد از میزان مشخصی کارکرد، برحسب کیلومتر، ساعت یا چرخه تولید انجام می شود. به عنوان مثال می توان به موتور ماشین اشاره کرد که هر 10000 کیلومتر باید سرویس شود.
از جمله مواردی که برای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه مناسب است می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- قطعه ای که یک عملکرد حیاتی داشته باشد.
- حالتی از خرابی یا از کار افتادگی را داشته باشد که از طریق تعمیرات منظم قابل پیشگیری بوده و پیشروی نکند.
- احتمال خرابی یا از کار افتادگی در آن به مرور زمان یا با استفاده بیشتر وجود داشته باشد.
در عین حال مواردی هستند که کاربرد تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه در آنها مناسب نیست :
- مواردی که خرابی آنها تصادفی بوده و ربطی به عملیات تعمیرات و نگهداری ندارد. (مانند بردهای الکترونیکی)
- قطعاتی که عمل حیاتی انجام نمی دهند.
برنامه ریزی تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه
برنامه ریزی یک سیستم تعمیر و نگهداری پیشگیرانه بدون کمک نرم افزار CMMS (سیستم مدیریت تعمیرات و نگهداری کامپیوتری) یک چالش بزرگ خواهد بود. و از آنجایی که PM ها بعد از مدت زمان و مقدار مشخصی استفاده از تجهیزات مورد نظر اجرا می شوند، دنبال کردن داده ها به شکل دستی کاری دشوار و تقریبا غیرممکن خواهد بود، به ویژه اگر با تجهیزات حیاتی زیادی سر و کار داشته باشید. نرم افزار نگهداری و تعمیرات این امکان را به شما می دهد که برای هر قطعه از تجهیزات سیستم تعمیرات پیشگیرانه مناسب خودش را پیاده سازی کنید. با شروع استفاده از محصول یک دستور کار اتفاق می افتد. علاوه بر این نرم افزار تعمیر و نگهداری به سازمان ها این امکان را می دهد که داده های مربوط به فعالیت های تعمیرات پیشگیرانه را جمع آوری و گزارش نمایند تا این فعالیت ها بهینه سازی شده و KPI ( Key Performance Indicators ) هایی برای آن تعریف گردد.
مزایای تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه
مقایسه با استراتژی هایی با پیچیدگی کمتر
برنامه ریزی، بزرگترین مزیت یک برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه، نسبت به استراتژی های ساده تر دیگر است. تعمیرات واکنشی (تعمیرات اضطراری) و برنامه ریزی نشده هزینه های مازاد زیادی به بار می آورند که از طریق برنامه ریزی قابل پیشگیری می باشند. از جمله هزینه های تعمیرات پیش بینی نشده عبارتند از:
- هزینه تولید از دست رفته
- هزینه های بالاتر قطعات و هزینه ارسال
- زمان صرف شده برای پاسخ به شرایط اضطراری
- تشخیص خطاهای تجهیزات از کار افتاده.
تعمیرات و نگهداری برنامه ریزی نشده هزینه ای سه تا نه برابر بیشتر از تعمیرات برنامه ریزی شده دارد. زمانی که تعمیرات و نگهداری برنامه ریزی شده باشد هر کدام از این هزینه ها قابل کاهش هستند.
می توان زمان خاموشی تجهیزات برای تعمیرات را به زمانی که کارخانه هم تعطیل است موکول کرد و پیش از خاموش کردن ماشین آلات کلیه تجهیزات و قطعات مورد نیاز و همچنین پرسنل را آماده نمود تا زمان لازم برای تعمیرات به حداقل برسد. همه این موارد دست به دست هم می دهند و هزینه کلی تعمیرات و نگهداری را کاهش می دهند. از آنجایی که در این روش تجهیزات نسبت به سایر استراتژی ها کمتر خراب می شوند، ایمنی نیز افزایش می یابد.
مقایسه با استراتژی های با پیچیدگی های بیشتر
این نوع از تعمیرات و نگهداری نیازی به بازرسی مبتنی بر شرایط ندارند. تعمیرات پیشگیرانه در اولین قدم نیاز و سپس به دنبال آن هزینه اجرا و تحلیل داده های حاصل از بازرسی در شرایط مختلف و تفسیر نتایج آن را حذف می کنند. این استراتژی همچنین نیاز به تجهیزات لازم برای بازرسی در شرایط مختلف را کاهش می دهد.
معایب تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه
مقایسه با استراتژی های با پیچیدگی کمتر
برخلاف تعمیرات اضطراری (تعمیرات واکنشی)، تعمیرات پیشگیرانه نیازمند برنامه ریزی هستند. و این یعنی سرمایه و منابع اضافی که استراتژی های ساده تر تعمیر و نگهداری نیازی به آن ندارند. در برنامه های پیشگیرانه تعمیر و نگهداری ممکن است تعمیرات بیش از نیاز رخ دهند. و تا زمانی که به یک تناوب بهینه برای به حداقل رساندن تعمیرات دست پیدا نکنیم تعداد تکرار این تعمیرات ممکن است بیشتر یا کمتر از میزان مورد نیاز باشد.
مقایسه با استراتژی های با پیچیدگی بیشتر
تناوب و تکرار تعمیرات پیشگیرانه به احتمال زیاد بالا است. این تکرار بیش از اندازه را می توان بدون فدا کردن قابلیت اعتماد از طریق بازرسی در شرایط و تحلیل های حاصل از آن کاهش داد. کاهش تکرار تعمیرات، هزینه های اضافی مربوط به برگزاری بازرسی های مبتنی بر شرایط را جبران می کند.
